Xurxo Borrazás é escritor Hai moitas maneiras de facer política. Por exemplo, dentro ou fóra das institucións.
Hai quen pensa que estar nas institucións é de por si mellor que non estar, con independencia do que se faga nelas. Vaia, xa me escapou a palabra.
Hai quen pensa que a política é, de feito, pelexar por entrar nas institucións. Hai mesmo quen pensa que "política" é unicamente o que se fai desde as institucións, máis nada. Fóra delas exténdese unha selva inzada de maleza, feras, miasmas e infecións.
Hai quen pensa que a política é un despacho coas pernas abertas ou un coche oficial de 200 CV coa melena ao vento.
Hai quen pensa que facer política é mandar, outros que decidir, outros que chegar a acordos.
Outros e outras pensamos que é defender as ideas; e se é posíbel, chegar a acordos. Defender as ideas, ás veces por verdadeiras e ás veces por nosas. E chegar a acordos sen abdicar delas. Ou non chegar a acordos.
Fronte a nós hai quen pon o acordo diante das ideas. As ideas, din, son volubeis. A linguaxe política é ambigüa. A linguaxe é en xeral unha macroestructura autoreferente de oposicións recíprocas, silenzos e convencións. Para estes apóstoles do acordo, "as ideas son apenas linguaxe e a linguaxe non pasa de verborrea, un campo de minas. Quen dixo que para facer política se precisen ideas? Precísase unicamente capacidade de negociación e espírito de chegar a acordos." Na súa opinión as ideas son un atranco, limitan as posibilidades de chegar a eses acordos. "É mellor a comunicación, o saber transmitir, a transparencia de superficie; crear en torno a nós unha campá de baleiro a base de metáforas suxestivas que parezan agochar un enigma, un as na manga, un espazo propio desde o que poder acordar e decidir con independencia. Merda, outra vez."
"Podemos falar de estatuto, coma se fosemos unha federación deportiva. Podemos chegar a país, polo viño e o queixo. Mirade, hoxe collédesme de boas e estou disposto a pronunciar nación, máis xa non podo, de verdade. Haberá que compilar citas históricas, do século de ouro; remexer entre as acepcións perdidas do dicionario da real academia, española. Haberá que discutir se no preámbulo ou no articulado, se con maiúsculas ou minúsculas: en todo caso coa boca pequena, así xa cumprimos e non se cega a posibilidade de finalmente chegar ao anceiado acordo, que para iso nos elixiu a cidadanía, non para que nos encerellemos en debates estériles e bizantinos que non conducen a nada, só a un calexón sen saída nen retorno, con independencia de cal sexa á fin o termo escollido. Temos un contrato cos cidadanos e Un país non se para por unha palabra. Puaff! Esta frase é caralluda, che! Apúntama aí, non vaia ser que me esqueza."
Hai agora político arreo que vai directamente a polo consenso sen plantexarse cales son as súas ideas. Traballan polo Futuro, o Progreso, a Liberdade, o Benestar, a Igualdade... Son o governo de todos os galegos e galegas. Xa o dixemos, o seu non é a verborrea, senón o traballo e o compromiso, a suma de esforzos e vontades. Ventan o aire a leste e oeste e preséntanse na mesa de negociación co estatuto de consenso na man e as ideas propias no album de fotos. Ante as bases explícanse argüíndo que é un movemento estratéxico, que hai que limar e puír, pero as ideas non aparecen nunca. Non aparecen porque vai deixando de habelas. Foron sustituídas pola febre dos acordos. Mellor pensar iso que non no peor: en que baixo esa aparencia anódina si haxa ideas.
Escoitan falar de autodeterminación e unha alerta dispárase na parte traseira dos seus bulbos raquídeos, como a lembranza difusa dun trauma infantil, felizmente superado, un proído recóndito. Logo atan cabos, suplican que ninguen levante a voz, que hai nenos diante, e acaban parindo unha metáfora xenial: "por que non o deixamos en capacidade de decidir, tripular a nave do noso futuro, algo así?"
Eles, que nas súas manis berraban independencia sílaba a sílaba para que se entendese ben. Naquel tempo en que non estaban nas institucións, tiñan a décima parte dos votos de agora e non pedían a saída da volta ciclista a España nin falaban castelán na intimidade nin encabezaban procesións relixiosas nin dicían que o rei de Franco os entendía mellor que o governo nin se fotografaban en vehículos de guerra nin en calesas folklóricas con fascistas en ruínas.
"Mira, machiño. Isto é coma facer un túnel. Nós somos a máquina de furar dun lado e os de Madrid a do outro lado. E tanto uns coma outros debemos ir tanteando e medindo para á fin ser capaces de atopármonos a medio camiño, chocar a man e botar un brinde. Do contrario seguiriamos eternamente como as toupas, no fondo da terra. E o túnel neste caso é o Estatuto. Enténdese?"
